نقش میانجی انگیزه پیشرفت در رابطه هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی در دانش‌ آموزان دختر هنرستان‌های فنی و حرفه‌ ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیات علمی گروه روانشناسی موسسه آموزش عالی کاویان، مشهد، ایران

2 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، موسسه آموزش عالی کاویان، مشهد، ایران

3 معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی موسسه آموزش عالی کاویان، مشهد، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی انگیزه پیشرفت در رابطه هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان دختر هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای دولتی شهر مشهد بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان دختر مشغول به تحصیل هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای دولتی شهر مشهد در سال تحصیلی 1402-1401 (45200 =N) که با توجه به جدول کوکران نمونه ای به تعداد 381 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردید. در این پژوهش از پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام و تیلور (1990)، پرسشنامه هوش هیجانی شرینک و پرسشنامه انگیزه پیشرفت تحصیلی هارتر (1980) استفاده شده است. داده‌های بدست آمده از این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار AMOS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. یافته‌های حاصل نشان دهنده این است که بین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی، بین هوش هیجانی و انگیزه پیشرفت تحصیلی و بین انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین نتایج بیانگر آن است که ین هوش هیجانی و عملکرد تحصیلی با نقش میانجی انگیزه پیشرفت در دانش‌آموزان رابطه معناداری وجود دارد. از نتایج بدست آمده پژوهش حاضر می‌توان در قالب بسته‌های آموزشی به منظور استفاده مشاوران مدرسه و همچنین کادر آموزشی به جهت ارتقاء عملکرد و موفقیت دانش‌آموزان استفاده نمود و اطلاعات آن را در اختیار دانش‌آموزان و خانواده‌های آن‌ها قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The mediating role of achievement motivation in the relationship between emotional intelligence with academic performance among female students of technical and vocational schools.

نویسندگان [English]

  • Nooshin Sabour Esmaeili 1
  • Vajihe Momtaz Eslami 2
  • Fatemeh Haji Arbabi 1
  • mehdi Moniri 3
1 Assistant professor and faculty member of the Department of Psychology, Kavian Institute of Higher Education, Mashhad, Iran
2 Master's degree in Educational Psychology, Kavian Institute of Higher Education, Mashhad, Iran
3 Vice President of Education and Graduate Studies, Kavian Institute of Higher Education, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study was to investigate the mediating role of achievement motivation in the relationship between emotional intelligence with academic performance among female students of public technical and vocational schools in Mashhad. The statistical population of this research includes all female students studying in the government technical and vocational schools of Mashhad in the academic year 2021-2022 (N=45200), which according to Cochran's table, a sample of 381 people was selected using the cluster sampling method. In this research, Pham and Taylor's (1990) academic performance questionnaire, Shrink's emotional intelligence questionnaire and Harter's (1980) academic achievement motivation questionnaire were used. The data obtained from this research were statistically analyzed using AMOS software. The findings showed a significant relationship between emotional intelligence and academic performance, emotional intelligence and motivation for academic achievement, and motivation for achievement with academic performance. Also, the results indicated a significant relationship between emotional intelligence and academic performance with the mediating role of achievement motivation among students. The results obtained from the current research can be used in the form of educational packages for the use of school counselors as well as the teaching staff in order to improve the performance and success of students and provide the information to students and their families.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic performance
  • emotional intelligence
  • achievement motivation

مراجع

بخشایش‌پور، م؛ و محمدیان، ک. (1398). بررسی میزان هوش هیجانی و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. اولین همایش ملی مدرسه فردا، اردبیل.
بنیابادی، م؛ و نظریان، ع. (1397). نقش برنامه‌ریزی تحصیلی بر موفقیت تحصیلی و شغلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه در شهر رشتخوار. اولین همایش ملی برنامه درسی و اشتغال، مشهد.
پورلسانی، م؛ و قنبرپور، ر. (1396). بررسی عوامل موثر در پیشرفت   تحصیلی هنرجویان هنرستان های ناحیه2کرج در رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش. هفتمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
جاویدمهر، م؛ و خسروجردی، ط. (1400). بررسی عوامل مرتبط بر موفقیت تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان. دومین همایش علمی پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، کارآفرینی و آموزش ایران، تهران.
جهانیان، ا؛ و زمان‌پور، ط. (1399). مقایسه انگیزه پیشرفت و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان تیزهوش و عادی. مجله یافته‌های نوین آموزش و تربیت، 9(4)، 104-109.
چگینی، د؛ و گودرزی، ل. (1397). هوش هیجانی و تاثیر آن در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. سومین همایش بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی، همدان.
حاجی‌آبادی، ف؛ و رستمی، ط. (1400). پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان برمبنای خودمختاری و سازگاری شخصی. سومین کنفرانس بین‌المللی علوم تربیتی، روانشناسی، مشاوره، آموزش و پژوهش، تهران.
حسینی، س؛ و محمدزاده، ج. (1399). بررسی عوامل موثر بر پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. دومین کنگره یافته‌ها جدید در حوزه خانواده، بهداشت روان، اختلالات، پیشگیری و آموزش، تهران.
خاکپور، آ؛ و مومنی، ج. (1390). پیش‌بینی امید تحصیلی و انگیزه تحصیلی بر اساس جهت‌گیری هدف در دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر مرودشت. دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و مطالعات رفتاری و آسیب‌های اجتماعی ایران، تهران.
خالقی‌فر، ا؛ و عنایتیان، س. (1399). بررسی تاثیر هوش هیجانی و خلاقیت بر عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان شهر قوچان. پنجمین همایش ملی علمی پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی، شیروان.
خالقی‌فر، ن؛ و هادیان، ف. (1396). بررسی تاثیر هوش معنوی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی شهر مریوان. دهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران.
روستایی، ع؛ و بهرامی، س. (1396). بررسی ارتباط میان برخورداری هوش هیجانی و پیشرفت دانش‌آموزان ابتدایی. دهمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران.
سنگسری، خ؛ و مومیوند، ت. (1396). بررسی نقش انگیزش بر پیشرفت تحصیلی و سطوح یادگیری دانش‌آموزان. اولین کنفرانس ملی تازه‌های روانشناسی تکاملی و تربیتی، بندرعباس.
صالحی، ف؛ و جعفری، ر. (1401). پیش‌بینی عملکرد تحصیلی بر اساس مولفه‌های مهارت‌های اجتماعی و پذیرش اجتماعی. فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 11(3)، 103-110.
طالبی، ع؛ و خوانساری، ن. (1399). نقش برنامه‌ریزی تحصیلی بر موفقیت تحصیلی و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه در شهر رشتخوار. اولین همایش ملی برنامه درسی و اشتغال، مشهد.
ظهیری، ت؛ و رجبی، م. (1388). رابطه انگیزش تحصیلی و انگیزه پیشرفت با محیط آموزشی دانشجویان دختر. فصلنامه زن و فرهنگ، 7(4)، 23-28.
عباس‌پور، ذ؛ و کوچکی، ر. (1398). تاثیر برنامه موفقیت تحصیلی بر عملکرد و خودپنداره تحصیلی، نگرش نسبت به مدرسه، یادگیری شیوه موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامه روانشناسی مدرسه و آموزشگاه، 8(3)، 56-61.
علیپور، ی؛ و کریمی، س. (1397). بررسی رابطه هوش معنوی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر آباده. چهارمین همایش بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و مشاوره، تهران.
فرجی، ل؛ و عبداللهی، د. (1399). بررسی رابطه بین هوش هیجانی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه. سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی و علوم انسانی، اهواز.
قربانی، س؛ و میرزایی، س. (1399). پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس هوش هیجانی و سطوح انگیزش. هفتمین همایش ملی علمی پژوهشی روانشناسی و علوم تربیتی، شیروان.
محسن‌زاده، م؛ و نخعی، ه. (1401). نقش برنامه‌ریزی در موفقیت تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان. اولین کنفرانس ملی تازه‌های روانشناسی تکاملی و تربیتی، بندرعباس.
مرادیان، س؛ و اوجی‌نژاد، ن. (1392). بررسی و تبیین عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان؛ موانع و راهکارها. دومین کنفرانس ملی روانشناسی و علم زندگی، شیراز.
نائینی، ک؛ و فخریان، س. (1390). هنجاریابی پرسشنامه هوش هیجانی در دانش‌آموزان. دوفصلنامه روانشناسی و مدرسه، 6(3)، 78-82.
یوسف‌نژاد، م؛ و پورفرد، م. (1396). رابطه هوش معنوی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دوره متوسطه شهرستان شادگان. کنگره بین‌المللی بهداشت روان و علوم روانشناختی، تهران.
 
Alexander, J., Dweck, S., & Leggett, E. (2017). Predicting academic achievement motivation based on students' emotional intelligence. Journal of American Psychologist, 14, 269-275.
Anderson, G., & Midley, C. (2018). Avoiding demonstration lack ability, underexplored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 12, 245-253.
Anderson, K., & Thomas, O. (2001). Examining the validity and reliability of Pham & Taylor's academic performance questionnaire. Journal of Contemporary Educational psychology, 21, 230-235.
Bridges, R., & Matiwe, F. (2017). Using attributional predict academic performance, how does it compare to traditional methods. Journal Personality and Individual Differences, 12, 215-223.
Canley, F., & Duncan, H. (2018). Effective factors in improving students' academic performance. Journal of Educational Psychology, 18, 167-174.
Dulicz, V., & Higgs, P. (2019). Emotional intelligence, social coping and psychological, distress among Chinese gifted students in Hong Kong. Journal of High Ability Studies, 13, 215-223.
Feredrick, L., & Antoni, M. (2000). The relationship between emotional intelligence and spiritual intelligence with the mediating role of students' academic motivation. Educational Research Review, 18(10), 298-302.
Fernandez, S., & Brrocal, P. (2016). The Emotional intelligence as predictor of mental, social physical health in university students. Journal of Psychology, 13, 276-284.
Hembree, F., & Leggett, C. (2017). can self-regulated learning support the problem solving of third-grade students with mathematics anxiety. Journal of Mathematics EducatioHown, 11, 167-175.
Hirschy, A., & Morris, J. (2018). Individul Differences attributional style, The reational influence of self-efficacy, self-esteem, And sex role identity. Personality and Individul Differences, 13, 345-356.
Ivanowich, T., & Henderson, L. (2018). Runaways and effectiveness of family structure and family therapy, supportive therapy in the change. Journal of Psychology, 12, 168-175.
Joiner, E., & Wagner, K. (2019). Reducing hopelessness, the interaction of enhancing and depresogenic attributional styles for positsve and negative life events among youth psychiatric inpatients. Research and Therapy, 11, 237-245.
Linbrink, A., & Pintrich, R. (2018). Achievement goal theory and affect, asymmetrical bidirectional model. Journal of Educational Psychologist, 11, 207-214.
Linnenbrink, E., & Pintruch, L. (2018). Emotional intelligence and its impact on students' academic progress. Journal of Personality & Psychology, 16(9), 246-252.
Mendy, D., & Marsello, F. (2018). The effect of emotion regulation on student procrastination with the mediation of academic self-efficacy. Journal of Educational Psychology, 17, 264-270. 
Nelson, C., & Martin, F. (2019). The relationship between children's emotional intelligence and external behavioral problems with emphasis the behavioral problems of students in school. Journal of personality and social psychology, 19, 342-349.
Salovey, F., & Mayer, L. (2018). Emotional development and emotional intelligence. General Practice Update, 12, 178-186.
جستارهایی در مدیریت
دوره 2، شماره 1
خرداد 1402
صفحه 53-65

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار